Toon items op tag: ACTUEEL

Robert M. moet op de brandstapel

en zijn advocaten ook

Bram Moszkowicz weigert Robert M. te verdedigen. Dit zette mij aan het denken. Wat zou ik doen in die situatie? Nee, ik zou hem niet kunnen verdedigen. Als vader van vier kinderen ben ik ook kwaad op hem. Bij elk overleg met hem zou ik griezelen bij de gedachte wat hij al die kinderen heeft aangedaan. En ik zou aan de ouders denken, aan de nachtmerrie waarin zij zijn beland. Robert M. lijkt me gewoon een vreselijke man. Eng en gestoord.

Dit oordeel over M. hoor ik ook veel om me heen. Daarbij hebben mensen vele straffen voor M. in petto, variërend van standrechtelijke executie of het opknopen aan de hoogste boom tot castratie (liefst zonder verdoving). Dit ‘eigen rechtertje spelen’, verbaast me niet, net zo min als de neiging om M. hard en pijnlijk te straffen. Woede moet nu eenmaal een uitlaatklep hebben.

Volksgericht

Wat me wel verbaast is hoe tegenwoordig vaak ons hele rechtssysteem erbij wordt gehaald. Dat het niet deugt, dat het toch niet kan dat zo iemand überhaupt nog een proces krijgt. Hij is gewoon schuldig! Robert M. mag nooit meer vrijkomen. Maar moeten we echt zo ontevreden zijn over ons rechtssysteem? Kent u nog die wildwest films waarin een woedende menigte het recht in eigen hand neemt en een veedief opknoopt? Willen we terug naar een volksgericht als uitlaatklep van onze woede? We hebben er juist vele eeuwen over gedaan om een beproefd rechtssysteem te ontwikkelen. We hebben geleerd dat het het beste is om zoveel mogelijk de emoties uit te bannen, zodat we in alle nuchterheid de feiten op een rijtje kunnen zetten en recht kunnen spreken.  

Bekentenis afgelegd

In ons rechtssysteem heeft een verdachte het recht om zich te verdedigen. Altijd, zonder uitzondering! En op hulp van een specialist: een advocaat. De wet zegt dat een advocaat de verdachte zo goed mogelijk moet bijstaan en daarbij alleen zijn belangen mag behartigen. Daarbij doet het er dus niet toe wat wij er met zijn allen van vinden of hoe erg het is. Het is de taak van de advocaat om te proberen aan te tonen dat er geen bewijs is of dat het niet gebruikt mag worden. Een advocaat probeert niet altijd de onschuld te bewijzen. Robert M. heeft al een bekentenis afgelegd, dus dat zou ook geen zin hebben. In zo’n geval moet zijn advocaat toch proberen om de straf zo mild mogelijk te krijgen.

Tegenstanders
Robert M. heeft al een tegenstander in de officier van justitie en het hele Openbaar Ministerie, die samen proberen om hem veroordeeld te krijgen. Maar hij heeft ook de hele maatschappij als tegenstander. Heeft hij dan geen recht op één medestander?  

Ik vind dat Robert M. recht heeft op ten minste één medestander, zijn advocaat. En wel een hele goede! Die vakbekwaam zijn pleidooi opbouwt. Zonder woede, zonder emotie, puur rationeel. En met een heel dikke huid. Want het zal voor die collega niet gemakkelijk zijn. Mensen zullen het hem of haar kwalijk nemen en denken dat hij of zij de daden van M. goedkeurt. Onterecht! Die advocaat is een professional, iemand die zo goed mogelijk zijn of haar werk doet. Pas als we dat niet meer toestaan, zitten we écht in de problemen.

Laten we er op vertrouwen dat Robert M. de beste verdediging krijgt… en dan de straf die hij verdient!

Het recht van de sterkste

            Geld en macht stinkt niet?

Wij hebben een ingewikkeld rechtstelsel. De natuur heeft het eenvoudiger geregeld. Daar geldt het recht van de sterkste. Heel simpel: kom je als beer ter wereld, dan win je het van een konijn. Dus als Flappie Bruintje tegenkomt, heeft hij geen rechten. Flappie zal het hazenpad moeten kiezen.

Stel dat het konijn gebruik zou kunnen maken van ons rechtstelsel? Dan geldt het recht van de sterkste dus niet. Iedereen is immers gelijk voor de wet. Toch? Dacht het niet!

Een stinkend zaakje

Het komt helaas dagelijks voor dat de beer wint, terwijl het konijn gelijk heeft. Zelfs de Nederlandse overheid (de grootste beer) maakt zich hier regelmatig schuldig aan. Bijvoorbeeld bij het gebruik van speurhonden in strafzaken. Deze honden zijn getraind om de geur van wapens, kleding en slachtoffers te linken aan potentiële verdachten. Op dit bewijs zijn ongeveer tweeduizend personen veroordeeld. Professor Jan Frijters heeft de onbetrouwbaarheid van de geurproef aangetoond. Hij heeft zelfs bewezen dat de hondengeleiders veelvuldig met de proeven hadden gesjoemeld om verdachten veroordeeld te krijgen. Het duurde acht jaar voordat de overheid dit heeft toegegeven en is gestopt met de geurproeven. De veroordeelden ‘mogen’ een herziening van hun zaak aanvragen. Maar de sjoemelende hondengeleiders worden niet vervolgd. De hele zaak wordt stil gehouden. Over machtsmisbruik gesproken.

In de mangel

Niet alleen de overheid maakt zich schuldig aan machtsmisbruik. In juridische geschillen zie ik soms dat grote bedrijven en instellingen, die niet in hun recht staan, hun kleinere tegenpartijen in de mangel proberen te nemen. Samen met even zo grote advocatenkantoren trekken ze alle juridische registers open. Het gevolg is een overkill aan procedures, stukken, beslagen en andere maatregelen. Met heel veel kosten. Zo proberen de grote spelers hun macht te gebruiken om onder hun contractuele (betalings)verplichtingen uit te komen. Ze willen perse winnen, gelijk of niet. Dit kan een kleine ondernemer lamleggen en zelfs leiden tot een faillissement. Een rechtszaak kost heel veel tijd en geld en het is een grote geestelijke belasting. Dat gaat allemaal ten koste van zijn bedrijfsvoering. En hij raakt die grote onderneming ook nog eens kwijt als klant.

David kan winnen van Goliath

Mijn complimenten voor de vechters onder de ondernemers en consumenten, die vinden dat hun recht moet zegevieren. Het principe is ook wat waard. Als je gelijk hebt wil je ook gelijk krijgen. En dat is echt niet kansloos. Regelmatig kent zo’n gevecht een ‘happy en fair end’. Dan moet Goliath alsnog zijn wonden likken en betalen. En David kan zichzelf recht in de spiegel aankijken omdat hij niet is gezwicht voor het grote geld en het machtsmisbruik.

De wetgever zou de Davids van deze tijd wel wat meer mogen helpen. Bijvoorbeeld door niet te bezuinigen op de gefinancierde rechtsbijstand. En door te regelen dat Goliath, als die ten onrechte heeft geprobeerd David ‘kapot te procederen’, 100% van zijn kosten moet vergoeden.

Zo komt het recht van de sterkste toe aan diegene met het sterkste recht!

Door de coronacrisis worden veel orders afgebeld door handels- partijen. Royal FloraHolland waarschuwde begin april op haar website dat kopers en telers niet in een loopgravenoorlog moeten belanden. Heel vaak wordt dan gezegd dat de coronacrisis voldoende reden is om ‘overmacht’ aan te voeren. Maar is dat ook zo? Een aantal vragen en antwoorden rond deze materie.
Luitzen van der Sluis van advocatenkantoor DVDW staat veel telers bij, die te maken hebben met annulering van orders door corona. “Telers kunnen door de crisis hun bloemen en planten helaas niet altijd kwijt. Door de coronacrisis wordt niet altijd een goede inschatting gemaakt van de (on-)mogelijkheden voor afname en eindafzet. Handelspartijen mogen het risico dat hun eindklant niet afneemt, niet zomaar afwenden op hun leveranciers. Tenzij daar specifieke afspraken over zijn gemaakt.”

Afnemen en betalen
Als een Nederlandse handelaar bij een teler inkoopt, dan moet hij volgens advocaat Van der Sluis twee dingen doen. Afnemen en betalen. Tenzij anders is afgesproken, staat de teler volledig buiten de relatie met de eindafnemer van de handelaar. De overeenkomst blijft te allen tijde gelden tussen leverancier en afnemer. Als een afnemer een order wil annuleren, dan moet gekeken worden wat de partijen zijn overeengekomen in hun contract. Als er geen annuleringsmogelikheid is opgenomen in het contract, dan kan de afnemer niet zoveel, want het uitgangspunt blijft dat overeenkomsten moeten worden nagekomen.
Als een afnemer zegt dat het door de crisis komt, wordt al snel gesproken over overmacht. Maar dat is volgens Van der Sluis eigenlijk alleen een ’excuus’ om schadeplichtigheid te voorkomen. ,,Het betekent niet dat de afnemer geen verplichtingen heeft. Bovendien is het vaak helemaal niet van toepassing, want daarvoor moet het nakomen van het contract zo goed als onmogelijk zijn. De handelaar kan zijn verplichtingen nakomen, en moet dat ook doen.”

Annulering uit Nederland
Perk- en potplantenkwekerij Meerlos kreeg rond 20 maart meerdere annuleringen van exporteurs met eindklanten in landen met een totale lockdown; er was in die situaties duidelijk sprake van overmacht en dus een gegronde reden om de order te annuleren. Marianne van der Meer: ,,We kregen echter ook een annulering van een exporteur met een Nederlandse eindklant. De exporteur gaf als reden het coronavirus. Omdat Nederland niet in een lockdown verkeerde, gingen wij niet akkoord met deze annulering. De klant hield in eerste instantie voet bij stuk, waarna wij contact hebben opgenomen met de afdeling Order- en Risicoadvies (ORA) van Royal Holland om juridisch advies in te winnen.”
Marianne van der Meer, Pot- en perkpiantenkwekerij Meerlos:
‘Je wil de relatie met je klant goed houden, maar Je moet ook opkomen voor je bedrijfsbelang’
Na overleg heeft de kwekerij een e-mail opgesteld om formeel te maken dat ze niet akkoord ging met de annulering. Daarop volgde een opening voor gesprek, ,,De exporteur vond de situatie net zo vervelend als wij en was zeer bereid om mee te denken over een passende oplossing. Het was voor ons een duivels dilemma; enerzijds wil je de relatie met je klant goed houden, maar anderzijds moet je opkomen voor je bedrijfsbelangen in deze moeilijke tijd. We zijn blij dat we gezamenlijk tot een oplossing zijn gekomen, met hulp van de afdeling ORA.”

Afspraak is afspraak
Peter Steenbergen, advocaat in de Bollenstreek, behandelt een aantal zaken van telers die problemen met annuleringen hebben. ,,De basis van de afspraken is het contract. Afspraak is afspraak! Als er al gekocht is dan moet er betaald worden. Zo maar de levering afzeggen en ook niet betalen, dat kan niet. Zelfs als de afnemer niet geleverd wil krijgen, dan moet hij nog betalen. Die betaling kun je afdwingen. Kijk altijd naar de algemene voorwaarden die zijn afgesproken. Is er bijvoorbeeld wel sprake van overmacht? Vaak geldt dat voor afnemer en leverancier. Dan zal er toch een oplossing moeten komen. Natuurlijk is het ook van belang om hier commercieel mee om te gaan vanwege de langetermijnrelatie. Maar in principe heb je recht op betaling."
Steenbergen vindt het vrij amateuristisch als er weinig tot niets op papier staat. Dat maakt het voor telers soms lastig. “Dan is de vraag: hoe sterk sta jij in je schoenen, en hoe hard heb je het geld nodig? De Lidls van deze wereld hebben een enorme macht. Die kunnen telers onder druk zetten. Dat heet commerciële macht.”
Ook Van der Sluis ervaart dat veel afspraken mondeling zijn, waardoor het lastig zaken doen is. “We zien veel partijen in de sierteelt die al decennialang zaken met elkaar doen. Het gebrek aan vastlegging in de sierteelt begint sommige bedrijven nu wel op te breken. Ik zie contracten variëren van wekelijkse afspraken vastleggen in een e-mailtje tot een eigen modelovereenkomst. Er zijn ook contracten die gebaseerd zijn op de voorwaarden van Royal FloraHolland, bijvoorbeeld met de zogenoemde ‘Connect voorwaarden’.”
Peter Steenbergen, advocaat in de Bollenstreek:
‘Hoe sterk sta je aan in Je schoenen, en hoe hard heb je het geld nodig?’

Overmacht
Van der Sluis meent dat telers al snel aan de goede kant van het gelijk staan. ,Waar je wel mee te maken krijgt, zijn situaties waarin nakoming écht onmogelijk wordt; zoals een verbod van overheidswege of een gedwongen bedrijfssluiting. Dan kan een partij zich wel op overmacht beroepen.”

TEKST Rianne Nieuwenhuize en Arie-Frans Middelburg
Vakblad voor de Bloemisterij 18 [2020]